Her iki patoloji veziyyet keskin arterial kechilmezliyin imkishafina sebeb olur.Tromboz damar divarinda qan laxtasinin emele gelmesi ile xarakterize olunur.Bele bir veziyyetin meydana chixmasi uchun damar endotelinin zedelenmesi, hemostaz sisteminde deyishikliyin bash vermesi, qanin axma suretinin azalmasi kimi pozgunluqlarin olmasi lazimdir.Zedelenmish damar divarinda trombosit aqreqatlarin emele gelmesi, onun sethine fibrin tellerinin chokmesi, torabenzer strukturaya chevrilmesi ve onun qandan formali elementleri tuta bilmesi qan laxtasinin emele gelmesine sebeb olur.Belelikle, damar divarinda emele gelmish ve fiksasiya olmush qan laxtasi tedricen formalasharaq, boyuyerek damar menfezinin kechidliyini hissevi ve tam tuta bilir.
Emboliya arteriya menfezinin embolla tixanmasina deyilir.Embol adeten, trombun qopmush hissesi ve qan damari ile hereket eden bir kutle kimi basha dushulur.
Arterial emboliyaya sebeb 90-95% hallarda urek xestelikleri (qazanilmish mitral qapagin stenozunun qulaqciqdaxili tromboz ve seyrici aritmiya ile agirlashmasi) ve xususile miokardin infarkti ile elaqedar urek anevrizmasinin olmasidir.
Tromboz ve emboliya ile elaqedar meydana chixan ilkin patoloji deyishiklikler menfezi tutulmush arterial damarin qanla techizedici saheye uygun qan dovraninin pozulmasi, toxumalarda hipoksiya ile elaqedar oksidleshmemish maddelerin artmasi ve metabolik asidozun meydana chixmasi ile xarakterize olunur.Bele veziyyetde qan elementlerinin xususile trombositlerin adgezivliyinin artmasindan torenmish aqreqatlar kapillyar menfezini tutaraq mikrosirkulyator pozgunluqlar toretmekle, toxuma hipoksiyasini artirir.Hipoksiyanin neticesi olaraq toxumalarda toxuma membranina toksiki tesir gosteren aktiv polipeptidlerin (histamin, serotonin, kininler, prostoqlandinler) miqdari artir.Tedricen toksiki prosesler toxuma membraninin kechidliyini artirir, kapillyar damarlarda staz, toxumalararasi sahede ise odembash verir.Prosesin davam etmesi toxumalarin nekrozlashmasi ile neticelenir.
Patoloji deyishikliye ugramish saheden toksiki maddelerin qana sorulmasi orqanizmde maddeler mubadilesinin pozulmasina, parenximatoz orqanlarda, xususile boyreklerde mikrosirkulyatorpozgunluqlara, xususile boyreklerde mikrosirkulyator pozgunluqlara, umumi metabolik asidoza ve urek damar pozgunluqlarina sebeb olur.
Cerrahi xestelikler B.A.Agayev 1989
