Nefroptoz - boyreyin sallanmasi, onun patoloji hereketli olmasina deyilir.Sag terefde daha chox tesaduf olunur.Iki terefli visseroptoz (splonxnoptoz) fonunda olur.Qadinlarda daha chox (73%) tesaduf olunur.
Etiologiya.Boyreyin bag aparatinin zeifliyi ve travma neticesinde onun zedelenmesi, guclu ariqlama, qarin on divarinin tonusunun azalmasi neticesinde qarindaxili tezyiqin azalmasi xesteliyi sebeb olur.
Patogenez.Qadinlarda paravertebral chuxurun dayazligi oldugu uchun onlarda nefroptoz daha chox tesaduf olunur.Boyreketrafi piy toxumalarinin azalmasi boyreyin sallanmasina, onun damarlarinin eyilmesine ve dartilmasina, hemodinamikanin pozulmasina sebeb olur.Sidik axarinin eyilmesi urodinamik pozgunluqlara getirib chixarir.
Klinika.Nefroptoz uzun iller latent gedishe malik ola biler.Nefroptozun 3 derecesi ayrilir:
I derece - nefes aldiqda, ayaq uste boyreyin ashagi qutbu ellenir.Xestede hech bir shikayet ve obyektiv deyishiklikler mushahide olunmur.
II derece - vertikal veziyyetde boyrek ashagi dushur ve damar ayaqcigi etrafinda rotasiya edir, odur ki, boyrek tam ellenir, horizontal veziyyetde boyrek oz yerine qayidir.Xestelerde umumi shikayetler, nevrotik hallar mushahide olunur.
III derece - boyrek tebii yerinden ashagi dushur, qarin boshlugunun bashqa nehiyelerinde, boyuk ve kichik chanaqda ola biler.
Bu zaman boyrek damarlarinin dartilmasi neticesinde boyrek qan dovrani pozulur, sidik axarinin qatlanmasi ise urodinamik deyishikliklere sebeb olur.Xestelerin bel nahiyesinde ve hetta butun qarin boshlugunda agrilar mushahide olunur.Eyni zamanda asteno-vegetativ deyishiklikler: bashgicellenme, bayilma, urekdoyunme, meteorizm, qusma, stulun pozulmasi ve s. xususen qadinlarda tez-tez mushahide olunur.Boyrek nahiyesinde agrilar xususen fiziki gerginlikden sonra, axshama yaxin artir, hetta sanci sheklini alir.
Hematuriya nefroptozun ikinci chox tesaduf olunan elametidir, esasen boyrekden venoz qanin axmasinin pozulmasindan bash verir, ekser hallarda fiziki gerginlikden sonra meydana chixir.Qanaxmadan sonra boyrekdeki agri da kechir.
Arterial hipertenziya boyrek arteriyasinin dartilib daralmasindan bash verir.Ilk zamanlar tranzitor olsa da, xesteliyin sonraki merhelelerinde proliferatik ve sklerotik proseslerin inkishafi neticesinde daimi xarakter alir.
Diaqnozun qoyulmasina ayaq uste agrilarin artmasi, qisa muddet erzinde 3-5 kq ariqlama komek edir.Hemchinin boyreklerin horizontal ve vertikal veziyyetde, derin nefesalmada ellenmesi, xususen sag boyreyin sallanmasinin daha chox halda ashkar olunmasi ehemiyyetli fakt kimi qebul olunmalidir.Doyecleme simptomunun ehemiyyeti nisbeten azdir.Arterial tezyiqin, xususen diastolik tezyiqin ortostaz veziyyetinde yukselmesi de diaqnozun qoyulmasina komek edir.
Laborator muayineler.Sidiyin muayinesinde tranzitor mikro-hematuriya ve proteinuriya ashkar edilir.Leykosituriya yanashi infeksiya qoshulduqda ashkar edilir.Ortostatik sinagin ehemiyyeti vardir.Xeste sidiyini seher muayineye verir (1 porsiya), sonra 2 saat erzinde gezir ve yene sidiyin analizini verir (2 porsiya).Hematuriyanin ve proteinuriyanin ashkar edilmesi ve yaxud artmasi nefroptozun olmasini gosterir.
Instrumental muayineler.USM az informativdir.Ekskretor uroqrafiya nefroptozu ashkar etmeye daha chox informasiya verir.Rentgenoloji shekiller uzanmish veziyyetde ve ayaq uste chekilir.Nefroptozda boyrek yerdeyishmesi ashkar shekilde nezere charpir.Daha murekkeb hallarda boyrek angioqrafiyasi yerine yetirilir.Bu zaman boyrek ayaq uste yerini ashagiya deyishir, onun arteriyasi dartilaraq daralir.
Differensial diaqnoz.Nefroptoz qlomerulonefrit, boyrekdashi xesteliyi, boyrek shishi, boyrek distopiyasi ile differensiasiya olunur.
Agirlashmalar.Nefroptozun agirlashmalarina pielonefrit, arterial hipertenziya, fornikal qanaxma ve boyrekdashi xesteliyini aid etmek lazimdir.
Mualice.Mualice prinsipleri xesteliyin merhelesi ve agirlashmalardan asili sechilir.
I, II merhelede konservativ terapiya tovsiye olunur - mualicede beden terbiyesi, 3 kq-dan artiq yuk dashimamaq, fiziki gerginlikler (qachish, tullanmaq) qadagan edilir.Bir qeder kokelmek, boyrek bandaginin baglanmasi tovsiye olunur.
Nefroptoz agirlashmalarla mushayiet olunursa (pielonefrit, arterial hipertenziya, fornikal qanaxmalar, hidronefrotik transformasiya) xesteye cerrahi emeliyyat - nefropeksiya (boyreyin oz yerine fiksasiya olunmasi) meslehet olunur.
Proqnoz.Agirlashmalar bash vermemishse proqnoz yaxshidir.
